ಮೊಬೈಲ್‌ ಫೋನ್‌ ನಲ್ಲಿ ಪೋಟೋಗಳ ಸತ್ಯಾಸತ್ಯತೆ ಪರಿಶೀಲಿಸುವುದು (Fact Checking) ಹೇಗೆ?

 ಮಾಧ್ಯಮ ಸಾಕ್ಷರತೆ ಸರಣಿಯ  -5 ನೇ ಸಂಚಿಕೆಗೆ ಸ್ವಾಗತ. ಈ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಮೊಬೈಲ್‌ ಫೋನ್‌ ನಲ್ಲಿ  ಪೋಟೋಗಳ ಸತ್ಯಾಸತ್ಯತೆ ಪರಿಶೀಲಿಸುವುದು ಹೇಗೆ? ಎನ್ನುವುದನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳೋಣ.

ಸುದ್ದಿ ಅಥವಾ ಮಾಹಿತಿಯ ಸತ್ಯಾಸತ್ಯತೆ ತಿಳಿಯಲು ನಮಗೆ ವಿಶೇಷವಾದ ಜ್ಞಾನ ಅಥವಾ ಕೌಶಲ್ಯಗಳು ಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಒಂದು ಕಾಮನ್‌ ಸೆನ್ಸ್‌ ಇದ್ದರೆ ಸಾಕು. ಮುಳ್ಳನ್ನು ಮುಳ್ಳಿನಿಂದಲೇ ತೆಗೆಯಬೇಕು ಎನ್ನುವ ಹಾಗೆ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಎಡವಟ್ಟುಗಳನ್ನು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಮೂಲಕವೇ ಪರಿಹರಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಆಯಿತು. ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿರುವ ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್‌ ಮೊಬೈಲ್‌ ಪೋನ್‌ ಮೂಲಕವೇ ಅತಿ ಸರಳ ವಿಧಾನಗಳಿಂದ ಸತ್ಯಶೋಧನೆಗೆ ಇಳಿಯಬಹುದು.

ಚಿತ್ರವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವುದು 

ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ನಕಲಿ ಪೋಟೋಗಳು, ತಿರುಚಿದ ಪೋಟೋಗಳು ಸುಳ್ಳುಸುದ್ದಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಹರಿದಾಡುತ್ತಿರುತ್ತವೆ. ನಮಗೆ ಆಸಕ್ತಿ ಇದ್ದಲ್ಲಿ ಇಂತಹಾ ಪೋಟೋಗಳನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಬಹುದು. ನೀವು ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದಾದ ಕೆಲವೊಂದು ಟೂಲ್ಸ್ ಗಳ ಪರಿಚಯ ಇಲ್ಲಿದೆ

Google Reverse Image Search

  ಗೂಗಲ್‌ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ರಿವರ್ಸ್‌ ಇಮೇಜ್‌ ಸರ್ಚ್‌ಬಹಳ ಉಪಯುಕ್ತ.ನಿಮ್ಮ ಮೊಬೈಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಗೂಗಲ್ ಕ್ರೋಮ್ (Google Chrome) ಬ್ರೌಸರ್ ತೆರೆದು  images.google.com ಎಂದು ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ. ಬ್ರೌಸರ್‌ನ ಮೇಲಿನ ಮೂರು ಚುಕ್ಕೆಗಳ ಮೇಲೆ (⋮) ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ ಮತ್ತು "Desktop site" ಅಥವಾ "Request Desktop Site" ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಿ. ಅಲ್ಲಿ ನಿಮಗೆ ಕ್ಯಾಮೆರಾ ಐಕಾನ್ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರ ಮೇಲೆ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಅಪ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡಿ ವಿವರವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಿ. ಆ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಮೊದಲು ಎಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ? ಆ ಚಿತ್ರದ ಜೊತೆಗೆ ಹರಡಿರುವ ಸುದ್ದಿ ಸತ್ಯವೋ ಸುಳ್ಳೋ ಎಂದು ಈ ಮೂಲಕ ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.

Google Lens (ಗೂಗಲ್ ಲೆನ್ಸ್)

 ಅಂತರ್ಜಾಲದಲ್ಲಿ ಸಂಶಯಾತ್ಪದ ಚಿತ್ರಗಳು ಕಂಡುಬಂದರೆ ಅದನ್ನು ಲಾಂಗ್‌ ಪ್ರೆಸ್‌ ಮಾಡಿ ಅದರಲ್ಲಿ Search with Google Lens ಎಂಬ  ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಒತ್ತಿ ಅಥವಾ ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ ಮತ್ತು ಐಒಎಸ್ ಮೊಬೈಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಗೂಗಲ್ ಲೆನ್ಸ್ ಎಂಬ ಆಯ್ಕೆ ಲಭ್ಯವಿದೆ  ನಿಮ್ಮ ಗ್ಯಾಲರಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಚಿತ್ರವನ್ನು ತೆರೆದು ಅಪ್ಲೋಡ್‌ ಮಾಡಿ. ಗೂಗಲ್ ಲೆನ್ಸ್ ಆ ಚಿತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಬಂಧಿತ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ಅದೇ ರೀತಿಯ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಹುಡುಕಿ ಕೊಡುತ್ತದೆ. ನಿಮಗೆ ಬೇಕಾದ ವಿವರಗಳು ಸಿಗುತ್ತವೆ.

TinEye(ಟಿನ್‌ಐ)

 ನಿಮ್ಮ ಮೊಬೈಲ್‌ನಲ್ಲಿ ವೆಬ್ ಬ್ರೌಸರ್ ತೆರೆಯಿರಿ. ಅಡ್ರೆಸ್ ಬಾರ್‌ನಲ್ಲಿ tineye.com ಎಂದು ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ ಮತ್ತು ಎಂಟರ್ ಒತ್ತಿ. ಇದು ನಿಮ್ಮನ್ನು TinEye ನ ಅಧಿಕೃತ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತದೆ. ಕ್ಯಾಮೆರಾ ಐಕಾನ್ ಮೇಲೆ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ. ಇದು ನಿಮ್ಮ ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನ್‌ನ ಫೈಲ್ ಮ್ಯಾನೇಜರ್ ಅಥವಾ ಗ್ಯಾಲರಿಯನ್ನು ತೆರೆಯುತ್ತದೆ. ನೀವು ಪರಿಶೀಲಿಸಬೇಕಾದ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿ. ನಿಮಗೆ ಚಿತ್ರದ URL ಗೊತ್ತಿದ್ದರೆ, ನೀವು ಅದನ್ನು ಸರ್ಚ್ ಬಾರ್‌ನಲ್ಲಿ ನಮೂದಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಸರ್ಚ್ ಬಟನ್ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಬಹುದು.

ಗೂಗಲ್  ರಿವರ್ಸ್ ಇಮೇಜ್ ಸರ್ಚ್‌ಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ TinEye ಸ್ವಲ್ಪ ಹೆಚ್ಚು ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಚಿತ್ರವನ್ನು ಹುಡುಕುವಾಗ ಆ ಚಿತ್ರದ ಮೂಲ, ಅದರ  ಗಾತ್ರದ ವಿವರ, ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿದ ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಪೋಟೋಗಳು ಎಷ್ಟು ಬಾರಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಬಹಳ ಸಹಾಯಕವಾಗಿದೆ.

FotoForensics (ಫೋಟೊಫಾರೆನ್ಸಿಕ್ಸ್)

ಇದನ್ನು ಡಿಜಿಟಲ್ ಫೋಟೋಗಳ ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ELA (Error Level Analysis) ಎಂಬ ತಂತ್ರವನ್ನು ಬಳಸಿ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿರುವ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಚಿತ್ರವನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿದಾಗ, ಆ ಚಿತ್ರದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ತಪ್ಪುಗಳು ಅಥವಾ ಅಸಹಜತೆಗಳನ್ನು  ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ. ಚಿತ್ರದ ಯಾವ ಭಾಗವನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ನಿಮ್ಮ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಅಥವಾ ಮೊಬೈಲ್‌ನ ಬ್ರೌಸರ್‌ನಲ್ಲಿ fotoforensics.com ಎಂದು ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ. ನೀವು ಪರಿಶೀಲಿಸಬೇಕಾದ ಚಿತ್ರ ಅಥವಾ ಚಿತ್ರದ URL ಲಿಂಕ್‌ ಅನ್ನು  ಅಪ್ಲೋಡ್‌ ಮಾಡಿ ವಿವರವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಿ.

Fake Image Detector (ಫೇಕ್ ಇಮೇಜ್ ಡಿಟೆಕ್ಟರ್)

ಇದು ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಮತ್ತೊಂದು ಟೂಲ್. ನಿಮ್ಮ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಅಥವಾ ಮೊಬೈಲ್‌ನ ಬ್ರೌಸರ್‌ನಲ್ಲಿ imageedited.com ಎಂಬ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ ಪೋಟೋ ಅಪ್ಲೋಡ್‌ ಮಾಡಿ..ಇದು ಪೋಟೋದ ಗುಣಮಟ್ಟ, ಅದರ ಮೆಟಾಡೇಟಾ, ಮತ್ತು Error Level Analysis (ELA) ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಅದು ನಕಲಿಯೋ ಅಥವಾ ಅಸಲಿಯೋ ಎಂದು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ.

 (ಮುಂದಿನ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ವಿಡಿಯೋಗಳ ಸತ್ಯಾಸತ್ಯತೆ  ಪರಿಶೀಲನೆ ಹೇಗೆ?)

ಡಾ.ಗೀತಾ ಎ.ಜೆ

(ಮಾಹಿತಿ: ಗೂಗಲ್‌ ನ್ಯೂಸ್‌ ಇನಿಷಿಯೇಟಿವ್‌, ಟಿನ್‌ ಐ, ಫೋಟೊಫಾರೆನ್ಸಿಕ್ಸ್,ಫೇಕ್ ಇಮೇಜ್ ಡಿಟೆಕ್ಟರ್)